31 marca 2025 roku ruszył nabór wniosków do nowej odsłony programu „Czyste Powietrze”.
Zmiany wprowadzone w ramach reformy mają na celu przede wszystkim lepsze ukierunkowanie wsparcia na osoby zagrożone ubóstwem energetycznym oraz uszczelnienie systemu przyznawania dotacji. Dodatkowo, istotnie wzmocniono rolę gmin, które pełnią teraz funkcję operatorów wspierających beneficjentów od początku do końca inwestycji. Budżet programu zasiliło 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego.
Nowe zasady – precyzyjnie określone i ukierunkowane
Zmiany obejmują m.in. obowiązek potwierdzenia standardu energetycznego budynku zarówno przed, jak i po zakończeniu inwestycji. Ustalono nowe progi dochodowe, które kwalifikują wnioskodawców do poszczególnych poziomów wsparcia. Najwyższe dofinansowanie – nawet 100% kosztów netto – przysługuje osobom o najniższych dochodach i posiadającym domy o wysokim zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania (powyżej 140 kWh/m² rocznie).
Wprowadzono również limity jednostkowe dotacji na metr kwadratowy powierzchni ocieplenia oraz określono maksymalne kwoty dla poszczególnych rodzajów kosztów kwalifikowanych. Wsparcie operatora programu, które wcześniej było opcjonalne, teraz jest obowiązkowe w przypadku najwyższego poziomu dofinansowania oraz przy prefinansowaniu inwestycji.
Kto może ubiegać się o dofinansowanie?
Program skierowany jest do właścicieli lub współwłaścicieli domów jednorodzinnych oraz lokali mieszkalnych w budynkach z wyodrębnioną księgą wieczystą. Warunkiem jest posiadanie prawa własności od co najmniej trzech lat (z wyjątkiem przypadków spadkowych). Budynek musi być wybudowany na podstawie pozwolenia uzyskanego do 31 grudnia 2020 roku.
Progi dochodowe i poziomy wsparcia
• Podstawowy poziom – do 40% kosztów netto, dla osób z rocznym dochodem do 135 tys. zł.
• Podwyższony poziom – do 70% kosztów netto, przy miesięcznym dochodzie do 2 250 zł na osobę lub 3 150 zł w gospodarstwach jednoosobowych.
• Najwyższy poziom – nawet 100% kosztów netto, dla osób z dochodem do 1 300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych lub 1 800 zł w jednoosobowych. Dodatkowo, wymagane jest prawo do jednego z czterech zasiłków: stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego opiekuńczego.
Audyt i dokumentacja – podstawa do przyznania dotacji
Każdy beneficjent musi wykonać audyt energetyczny przed rozpoczęciem prac oraz uzyskać świadectwo charakterystyki energetycznej po ich zakończeniu. Oba dokumenty są refundowane w ramach programu do kwoty 1600 zł.
Wniosek i realizacja inwestycji
Wnioski można składać elektronicznie poprzez stronę gov.pl, w urzędzie gminy lub w odpowiednim oddziale WFOŚiGW. W przypadku najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania z prefinansowaniem, obowiązkowe jest zaangażowanie operatora programu.
Dotacje można otrzymać m.in. na:
• wymianę nieefektywnych źródeł ciepła,
• ocieplenie budynku,
• wymianę stolarki okiennej i drzwiowej,
• wentylację z odzyskiem ciepła.
Lista ZUM (Zielonych Urządzeń i Materiałów) jest podstawą do kwalifikacji urządzeń do dofinansowania – korzystanie z niej jest obowiązkowe przy montażu pomp ciepła, kotłów zgazowujących lub na pellet.
Zaliczki i wypłaty – elastyczność finansowa
Program przewiduje możliwość wypłaty dotacji w maksymalnie trzech transzach lub jednorazowo po zakończeniu inwestycji. Prefinansowanie w wysokości do 35% kosztów dostępne jest dla beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu wsparcia. W takim przypadku pieniądze trafiają bezpośrednio na konto wykonawcy, po uprzednim zawarciu umowy i akceptacji przez operatora programu.
Wybór wykonawcy – klucz do sukcesu
Instytucje zaangażowane w realizację programu apelują o rozwagę przy wyborze wykonawców. Należy unikać firm, które naciskają na szybkie podpisanie umowy lub składają obietnice niepoparte realnymi danymi. Zaleca się sprawdzenie opinii innych klientów oraz korzystanie z konsultacji w punktach informacyjnych lub u operatora.
Program „Czyste Powietrze” w nowej formule ma szansę realnie poprawić efektywność energetyczną polskich domów, zmniejszyć emisję zanieczyszczeń i wesprzeć tych, którzy tego najbardziej potrzebują.
