Postępowanie spadkowe, stwierdzenie nabycia spadku i dział spadku. Internauta chciałby się dowiedzieć jak przeprowadzić postępowanie spadkowe po zmarłych rodzicach.
 |
| ODPOWIEDŹ PRAWNIKA |
Postępowanie spadkowe jest dwuetapwe. W pierwszej kolejności ustala się krąg spadkobierców oraz wielkość przypadających im udziałów.
Stwierdzenie nabycia spadku i akt poświadczenia dziedziczenia
Spadkobiercy mogą złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku do sądu lub zwrócić się do notariusza o sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia.
Notariusz sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia, jeżeli zostaną spełnione ustawowe przesłanki. W przypadku drogi notarialnej wszystkie osoby należące do kręgu spadkobierców ustawowych i testamentowych oraz uprawnione do zapisów windykacyjnych muszą jednocześnie i osobiście złożyć podpisy przed notariuszem sporządzającym protokół dziedziczenia i akt poświadczenia dziedziczenia. Nie mogą istnieć żadne spory np. co do ważności testamentu.
W przypadku wyboru drogi sądowej, strony mogą być reprezentowane przez pełnomocników. W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku sąd bada czy spadkodawca pozostawił testament, jeżeli powstanie spór o ważność testamentu, sąd rozstrzyga go w toku postępowania, nadto sąd stwierdza także nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, wymieniając osobę, dla której spadkodawca uczynił zapis windykacyjny oraz przedmiot tego zapisu.
Stwierdzenie nabycia spadku oraz poświadczenie aktu dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku składa się we właściwym sądzie spadku, którym zgodnie z art. 628 Kodeksu postępowania cywilnego będzie sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Jeżeli miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, właściwy będzie sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m. st. Warszawy.
Wniosek może złożyć każdy kto ma w tym interes np. uprawnieni do zachowku, spadkobiercy, wierzyciele spadkodawcy.
W postępowaniu powinni wziąć udział wszystkie osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi. We wniosku należy podać adresy zamieszkania uczestników postępowania. Należy wskazać imię i nazwisko spadkodawcy, jego ostatnie miejsce zamieszkania oraz czy pozostawił testament. Jeżeli dysponujemy testamentem spadkodawcy należy go załączyć do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.
Do wniosku należy dołączyć odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy oraz odpisy skrócone aktów urodzenia spadkobierców, a gdy spadkobierca zmienił nazwisko, powinien przedłożyć ponadto dokument, z którego wynikać będzie ta zmiana (np. odpis skrócony aktu małżeństwa w przypadku zmiany nazwiska spowodowanej zmianą stanu cywilnego). Należy także uiścić opłatę sądową od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, która wynosi 50zł.
Dział spadku
Drugi etap to dział spadku, który może być sądowy bądź umowny. Przeprowadzenie działu ma na celu przede wszystkim doprowadzenie do tego, aby przestała istnieć pomiędzy współspadkobiercami wspólność wynikająca z dziedziczenia.
Prawo do wystąpienia z wnioskiem o dział spadku nie jest ograniczone żadnym terminem. Z takim wnioskiem może wystąpić każdy ze współspadkobierców, a także nabywca udziału w spadku.
Sądowy dział spadku
W tym postępowaniu sąd ustala skład i wartość przedmiotów wchodzących w skład spadku i przyznaje poszczególnym spadkobiercom przedmioty lub prawa majątkowe. W wyniku działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się wyłącznymi podmiotami przyznanych im praw majątkowych dotychczas objętych wspólnością. Przedmiotem działu spadku są jedynie aktywa, nie dzieli się zatem długów spadkowych np. wynikających z zaciągniętego przez spadkodawcę kredytu.
Dział spadku powinien objąć co do zasady cały majątek spadkowy, jednakże z ważnych powodów podział taki może być ograniczony do części spadku (np. gdy istnieją wątpliwości czy określony przedmiot stanowił własność spadkodawcy)
Podział majątku spadkowego między spadkobiercami może być dokonany jednym z trzech sposobów:
1) przez podział fizyczny spadku między wszystkich spadkobierców odpowiednio do wielkości ich udziałów spadkowych;
2) przez przyznanie jednemu lub kilku spadkobiercom składników spadku z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców;
3) przez podział cywilny spadku, a więc sprzedaż spadku osobie trzeciej spoza kręgu spadkobierców i podział uzyskanej kwoty między spadkobierców odpowiednio do wielkości ich udziałów spadkowych.
W razie ustalenia spłat i dopłat sąd określa sposób i termin ich uiszczenia, możliwe jest rozłożenie spłat i dopłat na raty, jednakże na czas nie dłuższy niż 10 lat.
Na poczet schedy zalicza się poczynione przez spadkodawcę na rzecz spadkobierców ustawowych darowizny (spadkodawca może postanowić o zwolnieniu darowizny z obowiązku zaliczenia np. w testamencie lub w umowie darowizny).
W postępowaniu działowym sąd może orzekać o istnieniu zapisów, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, o wzajemnych roszczeniach między współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, dokonanych nakładów na spadek, spłaconych długów spadkowych.
Stan spadku ustala się z chwili jego otwarcia, ale według cen rynkowych obowiązujących w dniu orzekania o dziale. Jeżeli uczestnicy postępowania zgodnie określą wartość przedmiotów spadkowych, jest to dla sądu wiążące, w razie sporu wartość spadku określi sąd na podstawie opinii biegłego.
Opłata sądowa od wniosku o dział spadku wynosi 500zł, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę w kwocie 300zł.
Umowny dział spadku
Umowny dział spadku jest możliwy, gdy zainteresowani będą zgodni co do konieczności działu oraz co do tego jakie przedmioty mają przypaść poszczególnym uprawnionym, czy podział ma nastąpić w drodze działu faktycznego czy też cywilnego polegającego na sprzedaży określonego przedmiotu majątkowego i podzieleniu uzyskanej sumy. Zgodna wola musi także dotyczyć wysokości i sposobu zapłaty ewentualnych spłat i dopłat. Umowa może być zawarta w formie dowolnej chyba, że ustawa stanowi inaczej np. gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
 |
