W Wągrowcu odbyła się uroczystość jubileuszowa z okazji 95-lecie Służb Sanitarnych w Polsce oraz 60-lecie Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
| Materiał wideo |
Epidemie wzbudzały przerażenie człowieka od zarania dziejów. Dżuma, cholera, czarna ospa, tyfus plamisty, odra, czerwonka na przestrzeni wieków dziesiątkowały ludność świata.
Dżuma dotykała mieszkańców Polski na pewno w latach 1348 - 1349, 1425 - 1427, w XVI wieku miało miejsce kilkanaście ataków morowego powietrza.
W 1542 r. kronikarz Poznania pisał: „Panowało w Poznaniu powietrze morowe. Trwało od św. Jana do św. Andrzeja, a zatem przeszło pół roku. Wszyscy majętniejsi mieszkańcy uchodzili z życiem do Gdańska, Torunia, Wrocławia. Zostało w mieście samo niemal ubóstwo, pomimo tego umarło w murach miasta 4,5 tysiąca ludzi” ok. 25 % mieszkańców.
Najtragiczniejszy dla Wielkopolski i Poznania był rok 1708. W samym Poznaniu, który zamknięto na czas zarazy spośród 12 tysięcy mieszkańców zmarło 9 tysięcy. W Pile która ówcześnie liczyła 1 tysiąc mieszkańców po tym ataku dżumy zostało 7 mieszkańców. A więc Poznań jak i wiele innych miast w Wielkopolsce stał się miastem wymarłym. Wągrowiec nawiedzały zarazy co najmniej w latach 1572, 1603, 1655, 1709, 1847. Epidemie były wówczas najistotniejszą przyczyną umierania ludzi istotniejszą niż głód, ogień, wojny razem wzięte.
Od zarania dziejów ludzie organizowali się do walki z epidemiami. Wydawano i egzekwowano zarządzenia służące poprawie stanu sanitarnego.
W 1768 r. przez ostatniego króla Polski Stanisława Augusta została powołana Komisja Dobrego Porządku. W wyniku działań Komisji poprawiono podupadłe na skutek wojen XVII i XVIII wiecznych oraz głębokiego przedrozbiorowego kryzysu funkcjonowanie systemu wodociągowego i kanalizacyjnego w Poznaniu i wielu innych miastach. Znacznej poprawie uległo utrzymanie porządku, czystości co musiało mieć wpływ na stan zdrowia mieszkańców. W okresie rozbiorowym na ziemiach zaboru pruskiego pod koniec XVIII i na początku XIX w zorganizowano na wzór niemiecki służby sanitarne. W XIX w. Poznań pięciokrotnie nawiedziły epidemie cholery sprzyjały ich rozprzestrzenianiu się fatalne warunki sanitarne, brak zdrowej żywności, wody do picia. Poważne zagrożenie stanowiła też gruźlica.
Szczególne znaczenie dla pogorszenia się stanu sanitarnego i rozprzestrzeniania się chorób miał wybuch I wojny światowej. W 1918 roku warunki sanitarne w odradzającej się Polsce były fatalne, nie funkcjonowały wodociągi, kanalizacje, brakowało żywności, zalegały śmieci, panował bród, wszawica, świerzb, zapchlenie.
8 lutego 1919 roku uchwalono Państwową Zasadniczą Ustawę Sanitarną, która ustalała i określała organizację służb zdrowia publicznego w Polsce. W ustawie po raz pierwszy pojawia się określenie Inspekcji Sanitarnej. W 1919 r. utworzono Centralny Komitet do Walki z durem plamistym i Państwowy Centralny Zakład Epidemiologiczny w 1923 przekształcony w istniejący do dziś Państwowy Zakład Higieny. W 1934 r. powstała poznańska filia Państwowego Zakładu Higieny wykonująca badania wody, żywności i inne badania bakteriologiczne m. in. dla 34 powiatów ówczesnego województwa poznańskiego oraz pomorskiego w tym powiatu wągrowieckiego.
W 1926 r. otwarto pierwszą tego typu w Europie Państwową Szkołę Higieny gdzie kształcono kontrolerów sanitarnych. Do 1939 roku szkoła ta wykształciła wielu ofiarnych działaczy nadzoru sanitarnego. Wykształcenie zdobywał tam w latach 1938 – 1939 późniejszy kierownik Powiatowej Kolumny Sanitarnej i Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Wągrowcu Franciszek Grajkowski.
Po II Wojnie Światowej w latach 1945 -1952 działał Nadzwyczajny Komitet do Walki z Epidemiami zajmował się problematyką higieny komunalnej, mieszkaniowej, żywności, higieny pracy, higieny szkolnej i oświaty sanitarnej. Najważniejszym problemem w latach 1951 -1953 była epidemia choroby Heinego – Medina.
W miastach powiatowych powstały Powiatowe Kolumny Sanitarne. W Wągrowcu kierownikiem Powiatowej Kolumny Sanitarnej został Franciszek Grajkowski. Do 1954 r. przekształcano służby sanitarne. Dekretem z dn. 14.08.1954 r. powstaje Państwowa Inspekcja Sanitarna. Powstają Stacje Sanitarno – Epidemiologiczne w tym Powiatowa Stacja Sanitarno–Epidemiologiczna w Wągrowcu której kierownikiem zostaje Franciszek Grajkowski.
Franciszek Grajkowski pracował na stanowisku Powiatowego Inspektora Sanitarnego Kierownika Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Wągrowcu do 1969 roku kiedy to przeszedł na emeryturę; był także cenionym działaczem harcerskim, harcmistrzem. W 2011 roku został patronem Wągrowieckiego Hufca ZHP.
 |
