Dokładnie 100 lat temu, 26 lutego 1925 roku, minister spraw wewnętrznych Cyryl Ratajski wydał polecenie utworzenia policji kobiecej.
Był to przełomowy moment w historii polskich służb mundurowych, który otworzył kobietom drogę do pracy w strukturach policyjnych. Kilka tygodni później, 15 kwietnia 1925 roku, w Komendzie Głównej Policji Państwowej w Warszawie rozpoczął się pierwszy kurs specjalny dla policjantek, w którym przeszkolono 30 kobiet. Głównym zadaniem żeńskiej formacji była walka z nierządem, sutenerstwem i handlem żywym towarem.
Narodziny policji kobiecej
Proces tworzenia kobiecej służby policyjnej był skomplikowany i przebiegał powoli. Pierwsze regulacje pojawiły się dopiero w 1923 roku, a decyzja ministra Ratajskiego z 1925 roku rozpoczęła rzeczywiste działania na rzecz włączenia kobiet do struktur Policji Państwowej. Inicjatorką i organizatorką pierwszego kursu była Stanisława Filipina Paleolog, która po jego ukończeniu otrzymała stopień starszego przodownika i została kierownikiem kobiecej Brygady Sanitarno-Obyczajowej Urzędu Śledczego Stołecznej Komendy PP.
Paleolog szybko zyskała uznanie i autorytet, a od 1935 roku kierowała Referatem Policji Kobiecej w Centralnej Służbie Śledczej. Jej misją było nie tylko organizowanie szkoleń i inspekcja poszczególnych jednostek, ale także dbanie o prestiż i wizerunek policji kobiecej. W 1938 roku reprezentowała Polskę na kongresie w Paryżu, gdzie omawiała dorobek polskich funkcjonariuszek w walce z handlem kobietami.
Specyfika służby kobiet w Policji Państwowej
Pierwsze policjantki, które ukończyły kurs w 1925 roku, zostały skierowane do służby w Warszawie i Łodzi. Początkowo ich kompetencje były ograniczone, a ich rola sprowadzała się głównie do działań obyczajowych i pracy wychowawczej. Policjantki wchodziły w środowiska domów publicznych i sutenerów, a także zajmowały się prewencją i resocjalizacją młodzieży.
Służba kobiet znacząco różniła się od obowiązków powierzanych ich kolegom. Uznawano, że policjantki mają większą zdolność do nawiązywania relacji z ofiarami przestępstw, szczególnie w sprawach dotyczących kobiet i dzieci. Dopiero w latach 30. umundurowane funkcjonariuszki zaczęły pojawiać się w przestrzeni publicznej, co miało istotny wpływ na postrzeganie tej formacji.
Wyzwania i ograniczenia
Kryteria przyjęcia do policji kobiecej były rygorystyczne. Kandydatka musiała być panną lub bezdzietną wdową w wieku od 25 do 45 lat, posiadać nienaganną opinię i rekomendację jednej z organizacji kobiecych. Po wyjściu za mąż funkcjonariuszka musiała odejść ze służby.
Początkowo kobieca policja liczyła zaledwie kilkadziesiąt osób, a kierownictwo Policji Państwowej podchodziło sceptycznie do jej funkcjonowania. Przełom nastąpił w 1935 roku, gdy minister spraw wewnętrznych zarządził utworzenie kursu specjalnego dla policjantek przy Szkole dla Oficerów Policji Państwowej w Warszawie. W szkoleniu, które rozpoczęło się 3 kwietnia 1935 roku, uczestniczyło 65 kobiet. Był to pierwszy kurs, po którym funkcjonariuszki rozpoczęły służbę w mundurach.
Uznanie w kraju i na świecie
Polska policja kobieca zyskała międzynarodowe uznanie. W 1935 roku Polskę odwiedziły brytyjskie policjantki na czele z komendantką Mary Sophie Allen, które wysoko oceniły organizację i efektywność polskiej formacji. Dwa lata później, w 1937 roku, na X Międzynarodowym Kongresie Zwalczania Handlu Kobietami i Dziećmi w Paryżu, przedstawiciele innych krajów podkreślali, że Polska wypracowała najlepsze standardy pracy policji kobiecej.
Również komendanci policji w Nowym Jorku i Londynie zwrócili się do polskich władz o udostępnienie informacji na temat organizacji i doświadczeń rodzimych policjantek. Model funkcjonowania policji kobiecej w Polsce stał się wzorem dla wielu państw.
Współczesna policja kobieca
Obecnie w polskiej Policji służy ponad 38 tysięcy kobiet, w tym 20 215 policjantek. Najwięcej z nich pełni służbę w prewencji (prawie 11 tysięcy), w pionie kryminalnym (8 tysięcy), a w służbie wspomagającej pracuje ponad 1300 mundurowych. Współczesne policjantki nie tylko wykonują te same obowiązki co ich koledzy, ale także zajmują wysokie stanowiska dowódcze i operacyjne.
Mimo upływu 100 lat od powołania pierwszej grupy policjantek, kobiety w służbach mundurowych nadal spotykają się z wyzwaniami, ale ich rola w systemie bezpieczeństwa jest dziś niepodważalna. Od pionierskich działań Stanisławy Paleolog po współczesne struktury Policji – kobiety na przestrzeni wieku udowodniły, że ich obecność w formacji jest nie tylko konieczna, ale i niezastąpiona.
Dziś w powiecie wągrowieckim służbę pełni 20 policjantek. Są obecne w każdym pionie - kryminalnym, prewencji, ruchu drogowym. Dwie funkcjonariuszki są oficerami Policji - Komendant Komisariatu Policji w Skokach, a także specjalista Wydziału Prewencji zajmująca się organizacją służby i sprawami sztabowymi.
Cztery policjantki patrolują ulice i podejmują interwencje ramię w ramie z kolegami z patrolu, dwie prowadzą profilaktykę społeczną i zajmują się przestępczością nieletnich. Trzy policjantki są dzielnicowymi, siedem prowadzi postępowania w Wydziale Kryminalnym, jedna prowadzi postępowania w Zespole ds. Wykroczeń, jedna pracuje w Wydziale Ruchu Drogowego.
